नवी दिल्ली:
देशाची राजधानी दिल्लीच्या हवेतील प्रदूषणात विरघळलेले विष लोकांसाठी त्रासदायक ठरत आहे. गेल्या 7 दिवसांपासून दिल्लीतील AQI धोकादायक पातळीवर पोहोचल्याने शहरातील हवा किती प्रदूषित झाली आहे, याचा अंदाज घ्या. आज सकाळीही दिल्लीचे सरासरी तापमान ४९५ इतके नोंदवले गेले. जी या हंगामातील AQI ची सर्वात वाईट पातळी आहे. आनंद विहारसह दिल्लीतील अनेक भागात AQI 500 वर पोहोचला आहे. दिल्लीतील गुदमरणाऱ्या हवेचा लोकांच्या आरोग्यावरही विपरीत परिणाम होत आहे.
एअर प्युरिफायर आणि मास्कची विक्री
दिल्लीत हवेचे प्रदूषण सातत्याने धोकादायक पातळीपर्यंत वाढत असल्याने एअर प्युरिफायर आणि मास्कच्या विक्रीतही वाढ झाली आहे. केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळ (CPCB) नुसार, दिल्लीचा AQI सोमवारी ‘अत्यंत गंभीर’ श्रेणीत पोहोचला होता आणि AQI 484 वर नोंदवला गेला होता. जी आजच्या आधी या हंगामातील सर्वात वाईट पातळी आहे. वाढत्या प्रदूषणामुळे दिल्लीकरांना श्वास घेण्यास त्रास होत आहे, त्यामुळे एअर प्युरिफायर आणि मास्कची मागणी वाढली आहे.
दिल्लीचा AQI खराब श्रेणीत
| दिल्लीतील क्षेत्रांची नावे | AQI @ 6.00 AM | कोणते विष | किती सरासरी आहे |
| आनंद विहार | ५०० | पीएम 2.5 पातळी उच्च | ५०० |
| मुंडका | ५०० | पीएम 2.5 पातळी उच्च | ५०० |
| वजीरपूर | ५०० | पीएम 2.5 पातळी उच्च | ५०० |
| जहांगीरपुरी | ५०० | पीएम 2.5 पातळी उच्च | ५०० |
| आर के पुरम | ४९४ | पीएम 2.5 पातळी उच्च | ४९४ |
| ओखला | 499 | पीएम 2.5 पातळी उच्च | 499 |
| बावना | ५०० | पीएम 2.5 पातळी उच्च | ५०० |
| विवेक विहार | ५०० | पीएम 2.5 पातळी उच्च | ५०० |
| नरेला | ४९१ | पीएम 2.5 पातळी उच्च | ४९१ |
प्रदूषणावर SC कडक
वाढत्या प्रदूषणाबाबत सर्वोच्च न्यायालयात सोमवारी सुनावणी झाली. या कालावधीत, न्यायालयाने राष्ट्रीय राजधानी क्षेत्राच्या सर्व राज्यांना प्रदुषण कमी करण्यासाठी ग्रेडेड रिस्पॉन्स ॲक्शन प्लॅन म्हणजेच GRAP-4 अंतर्गत निर्बंध लादण्यासाठी त्वरित टीम तयार करण्याचे निर्देश दिले आहेत. न्यायमूर्ती अभय एस ओका आणि न्यायमूर्ती ऑगस्टीन जॉर्ज मसिह यांच्या खंडपीठाने प्रदूषणाबाबत केंद्र सरकार आणि दिल्ली सरकारला फटकारले आहे. न्यायालयाने म्हटले, “आम्ही येथे स्पष्ट करत आहोत की आमच्या परवानगीशिवाय तुम्ही स्टेज 4 च्या खाली येणार नाही. AQI 300 च्या खाली आला तरीही.”
प्रदूषणाने धोकादायक पातळी गाठल्यानंतर, दिल्ली सरकारने इयत्ता 10वी आणि 12वी वगळता इतर सर्वांसाठी शारीरिक वर्ग निलंबित करण्याचा निर्णय घेतला आहे, ज्यामुळे विद्यार्थी आणि त्यांच्या कुटुंबियांची चिंता वाढली आहे. ऑनलाइन वर्ग चालवण्याच्या आदेशामागे लहान मुलांना धोकादायक विषारी हवेपासून वाचवणे हा असल्याचे सांगण्यात आले. पण त्यामुळे पालक, शाळा व्यवस्थापन आणि विद्यार्थ्यांमध्येही चिंता निर्माण झाली आहे. मात्र, दहावी आणि बारावी बोर्डाच्या परीक्षा पाहता बोर्डाच्या परीक्षेला बसणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी शाळा खुल्या ठेवण्यात आल्या होत्या. मात्र आता मुख्यमंत्र्यांनी दहावी आणि बारावीचेही ऑनलाइन वर्ग आयोजित करण्याचे निर्देश दिले आहेत.
दिल्लीत कडक निर्बंध लागू
दिल्लीतील वाढत्या प्रदूषणाच्या पार्श्वभूमीवर, वायु गुणवत्ता व्यवस्थापन आयोगाने (CAQM) 18 नोव्हेंबर 2024 रोजी सकाळी 8 वाजल्यापासून दिल्ली-NCR मध्ये सुधारित ग्रेडेड रिस्पॉन्स ॲक्शन प्लॅन (GRAP) चा चौथा टप्पा लागू केला आहे. ज्या अंतर्गत दिल्लीत आधीच कडक निर्बंध लागू करण्यात आले आहेत. दिल्लीचे मुख्यमंत्री आतिशी यांनी वाढत्या प्रदूषणाचे वर्णन वैद्यकीय आणीबाणी म्हणून केले आहे. ते म्हणाले की, भाजपशासित राज्यांमध्ये होरपळ जाळल्यामुळे दिल्लीची हवा प्रदूषित होत आहे.
दिल्लीतील लोकांना सरकारचा सल्ला
दिल्ली सरकारने लहान मुले, वृद्ध, श्वसनाचे रुग्ण, हृदयरोगी आणि जुनाट आजारांनी ग्रस्त असलेल्यांना घरातच राहण्याचा सल्ला दिला आहे. शहराच्या वातावरणात प्रदूषण वाढत असल्याने त्याचा लोकांच्या आरोग्यावरही विपरीत परिणाम होत असल्याचे उघड आहे. एनसीआर राज्य सरकारांना हवे असल्यास ते सार्वजनिक, महामंडळ आणि खाजगी कार्यालयातील ५०% कर्मचाऱ्यांना घरून काम देऊ शकतात. सर्व प्रकारची बांधकामे बंद राहतील. कचरा जाळण्यास कडक बंदी आहे.
